Vartan Halis Yıldırım
Prof. Şebnem Korur Fincancı’nın hür bırakılması için çok sayıda entelektüel bir davet metnine imza attı. Bu kampanya çerçevesinde imzacılardan olan ideoloji profesörü Étienne Balibar, Fincancı’nın derhal hür bırakılması gerektiğini söyledi.
Balibar, Vartan Halis Yıldırım’ın “Irak’ın kuzeyinde PKK’ye yönelik yürütülen askeri operasyonlarda kimyasal silah kullanıldığı iddialarının araştırılması çağrısında bulunan Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı hala hapiste. Savaş suçlarının aydınlatılmasında bir adli tıp uzmanının ve entelektüelin rolü nedir?” sorusunu yanıtladı.
Balibar, şu ifadeleri kullandı:
“Öncelikle ifade etmek isterim ki Türk ordusunun Irak Kürdistanı’nda halka ve öz savunma güçlerine karşı kimyasal silah kullandığı argümanlarına ait bağımsız bir soruşturma başlatılması davetinde bulunmasının akabinde 26 Ekim 2022 tarihinde polis tarafından tutuklanan ve hakkında kovuşturma başlatılan Profesör Şebnem Korur Fincancı’nın serbest bırakılmasına destek olmak amacıyla bir düşünce yazısı kaleme almaktan büyük onur duyuyorum. Dr. Fincancı, tanınmış bir hukuk uzmanı ve Türk Tabipler Birliği’nin lideridir. Bu tutuklama ve kovuşturma, temel demokratik anayasal prensiplere ve Türkiye tarafından onaylanan milletlerarası kontratlara terstir. Dünyadaki aydınların, hukuk teorisyenlerinin, akademisyenlerin ve barış aktivistlerinin Profesör Fincancı’nın derhal serbest bırakılmasını ve tüm ‘suçlarından’ aklanmasını talep etmeleri tamamen haklıdır.
‘FİNCANCI’NIN TUTUKLANMASI, ELEŞTİREL SESLERİ SUSTURMAYA YÖNELİK BİR POLİTİKANIN PARÇASI’
Fincancı’nın tutuklanmasının, ülkedeki eleştirel sesleri susturmaya yönelik genel bir siyasetin kesimi olduğu açıktır. Yakın geçmişte devlet yetkilileri tarafından siyasi muhaliflere ve özgürlükçü hareketlere karşı uygulanan cinayet ve azap hadiselerini açıklığa kavuşturan en ehil, saygın ve gözü pek seslerden birinin gaye alınması tesadüf değildir. Bu durum birebir vakitte büyük değer taşıyan kimi genel soruları da gündeme getirmektedir.
İlk olarak, uzmanların -daha genel olarak entelektüellerin- kamusal alandaki fonksiyonu ve onlara tanınması gereken haklar sıkıntısı var. Bu, demokrasi ve onun otoriter rejimlerden başka tutulması için hayati bir sıkıntıdır. Genel olarak devletler, kendi ‘şiddet tekellerini’ kullanırken halkın bunu denetim etme imkanlarını kısıtlama eğilimindedir. Öte yandan, bu monopolün berbata kullanılması, bilhassa de temel hakların (ifade hakkı da dahil olmak üzere) inkarı, bir devletin makul çıkarlara hizmet eden baskıcı bir sistemler bütününe dönüşmesinin kesin bir kriteridir. Aydınlar ve uzmanlar seslerini yükselterek, hataları duyurarak, hukuku ve insan haklarını ihlal eden uygulamaları eleştirerek devleti zayıflatmıyor, legal otoritesini ortadan kaldırmıyor, tersine hayati ehemmiyete sahip olan yurttaşlık vazifesini yerine getiriyorlar.
İkinci olarak, savaş cürümleri, insanlığa karşı kabahatler, şahsî ve kolektif hakların bastırılmasına yönelik milletlerarası soruşturmaların ve daha genel olarak milletlerarası mahkemelerin meşruiyeti sorunu vardır. Bu son derece hassas bir sıkıntıdır zira siyasi egemenlik kavramının anlaşılmasına dokunmaktadır. Devletlerin yalnızca memleketler arası alanda değil, kişi haklarına dokunan kimi iç faaliyetlerinde bile milletlerarası hukuk kurumları tarafından denetlenebilmesi, 20. yüzyılda ‘haklara sahip olma hakkı’nın (Arendt) en büyük ilerlemelerinden biri olmuştur. Elbette birçok devletin bu kuralı uygulamadığını ve hatta prensipte reddettiğini gözlemliyoruz. Bilhassa kamuoyunun gücüyle bu kuralı kabul etmeye zorlanabilecekleri her durum, insanlığın ilerlemesi ve özgürlüğün gelişmesi için bir uğraş alanıdır.
‘BU TÜR UYGULAMALARIN KINANMASINDAKİ HER BAŞARI, BARIŞ İÇİN FAYDALIDIR’
Bu durum bilhassa üçüncü sıkıntımızı oluşturan silahlanma, savaş pratiği ve ‘kitle imha’ silahlarının kullanımı kelam konusu olduğunda geçerlidir. Bu birinci iki sıkıntıdan daha da zordur zira bir siyaset aracı olarak savaşın ortadan kaldırılması ve (filozof Immanuel Kant’ın sözleriyle) ‘sürekli barış’ durumunun yaratılması büsbütün ütopik bir projeye dönüşmektedir. Vahşet ve cinayet uygulamaları, iç ve dış savaş, ‘savunma’ ve saldırganlık ortasında giderek artan bir ‘karışıklık’ ile kişisel silahlardan nükleer bombaya kadar uzanan bir süreklilik oluşturmaktadır. Lakin bu süreklilikte, milletlerarası hukukta kimyasal silah kullanımının, azap uygulamasının, sivil nüfusun amaç alınmasının yasaklanması kıymetli bir fark yaratmaktadır. Tekrar devletler, çok milliyetçi ideolojileri benimsediklerinde bu yasakları daha da fazla (ama sadece değil) görmezden gelme eğilimindedirler. Bu çeşit uygulamaların kınanmasındaki her muvaffakiyet demokrasi ve barış için yararlıdır.
Profesör Fincancı, bu demokratik gayretlerin her üç cephesinde de etkin ve son derece cesaretli bir halde yer almıştır. Kendisi yalnızca takdiri değil takviyesi de hak etmektedir. Özgür bırakılmasını ve kendi hükümeti tarafından kendisine yöneltilen makûs niyetli suçlamalardan aklanmasını talep etmeliyiz.”
